Johannes de Heer-liederen voor verzorgingshuizen
een initiatief van Arjanne Holsappel

Arjanne Holsappel werkt als vrijwilliger bij zorginstelling QuaRijn. Zij merkte dat er nauwelijks bekende, prikkelarme liederen beschikbaar zijn voor ouderen met dementie. Door crowdfunding regelde ze in drie weken tijd dertien volksliedjes die rustig en sfeervol werden uitgevoerd. Deze liedjes plaatste zij op YouTube en op de site nederlandsevolksliedjes.com. Daar bleef het echter niet bij!

Holsappel merkte dat veel ouderen iets vredigs over zich heen kregen zodra er liederen van
Johannes de Heer ten gehore werden gebracht. Daarop besloot zij om ook (tot op heden) 15 Johannes de Heer-liederen op te nemen die eveneens rustig en sfeervol worden aangeboden. We nemen contact op met Arjanne, die ons tijdens een telefoongesprek meer vertelt over haar initiatief en wat haar hiertoe aanspoorde:

Arjanne: ‘…het ligt in mijn herinnering dat ik op de afdeling rondliep waar ik werkte, en als de TV
dan aanstond zag ik dat men de drukke beelden en geluiden eigenlijk niet aankon. Toen heb ik
eens meditatieve muziek opgezet. De volgende dag vroeg ik een bewoner welke muziek zij wilde
horen. Zij antwoordde: ‘ doe die rustige muziek maar weer’.

Dat bracht mij op het idee om oude liederen (volksliedjes, Johannes de Heer-liederen, e.a.) heel
rustig op te nemen, met piano en rustige, vertraagde, beelden. Ik kwam op het idee om geld in te zamelen via crowdfunding. Zo gaven enthousiaste collega’s en anderen geld waarvoor ik een tegenprestatie aanbood. Ik maak gebruik van muzikanten uit het buitenland die ik benader via een website waar hun diensten worden aangeboden. Zo heeft een pianist uit Argentinië alle piano-partijen ingespeeld voor de Johannes de Heer-liederen.

Naast dat het werken met muzikanten uit het buitenland betaalbaarder is, kennen zij ook niet de manier waarop wij die liederen normaliter zingen en uitvoeren. Dat maakt dat de uitvoering geheel naar eigen interpretatie kan worden uitgevoerd. Ik merk richting Arjanne op dat deze uitvoeringen van een aantal Johannes de Heer-liederen niet alleen zeer geschikt zijn voor ouderen met dementie, maar ook zeer ontspannend zijn voor mensen met een druk bestaan, waaronder ik mezelf voorzichtig schaar. Deze uitvoeringen zijn rustgevend door de wijze waarop ze zijn ingespeeld en de vertrouwde melodieën laten de woorden ‘als vanzelf’ naar boven komen.

Arjanne: ’Dat herken ik! Ook ikzelf kom ervan tot rust. Wat je zegt over ‘de woorden die als vanzelf naar boven komen’ zie ik voor mijn ogen gebeuren in het verzorgingshuis. De ouderen die daar wonen zingen soms opeens spontaan mee met de rustig uitgevoerde Johannes de Heer-liederen. Ik ben benieuwd hoe Arjanne aan het mooie, begeleidende beeldmateriaal is gekomen. Is dit speciaal voor deze video’s gefilmd of kon dat gebruikt worden uit een beschikbare database?

Arjanne: ‘Ik kan gebruik maken van beeldmateriaal van pexels.com. Dat is vrij te gebruiken.
Ik laat die beelden vertraagd afspelen en ik kies thema’s die passend zijn voor de doelgroep
ouderen. Thema’s die te maken hebben met liefdevolle scenario’s zoals kinderen, stelletjes die
door de natuur wandelen, enzovoorts.

Bron:

Tijdens het beluisteren van deze uitvoeringen, merkte ik dat de melodielijn niet altijd even strak / getrouw is aangehouden. Ik vraag Arjanne of hier bewust voor is gekozen, of dat dit komt doordat de melodieën veelal in het buitenland zijn uitgevoerd en opgenomen? Maakt dit de melodieën voor ouderen met dementie niet minder herkenbaar?

Arjanne: ‘Ik noemde net al het gegeven dat de muzikanten die medewerking verlenen de manier
waarop wij de liederen zingen en uitvoeren vaak niet kennen. Dat maakt dat er al een ‘eigen interpretatie’ aan de melodieën kan worden gegeven. Dit is helpend geweest om de liederen ook heel rustig en sfeervol uit te voeren. Omdat de liederen langzamer worden ingespeeld, dan dat ze normaliter worden gezongen, krijgen de ouderen minder prikkels en meer tijd om zich bijvoorbeeld de tekst weer te herinneren. Ik merk dat er vaak een aantal regels worden meegezongen en niet het hele lied. Arjanne is nog niet klaar.

‘Als de inkomsten via crowdfunding daarvoor binnen zijn, ga ik met een aantal mensen samenwerken en nieuwe producties maken. We hebben het plan opgevat om in de nabije toekomst video’s te maken, waarin de liederen uit de bundel van Johannes de Heer of uit het Liedboek gecombineerd worden met korte overdenkingen, gedichten e.a. Korte inspiratiemomenten voor ouderen.’ Ik vraag Arjanne, zelf christen, wat haar band is met de liederen uit de bundel van Johannes de Heer. Zij zegt, met een knipoog, dat de liederen van Johannes de Heer niet eens zozeer ‘haar liederen’ zijn, maar dat ze dit vooral doet voor de ouderen.

Arjanne houdt ons op de hoogte met betrekking tot haar activiteiten en de nog volgende
projecten. Wij zullen hier in de nabije toekomst aandacht aan blijven schenken, zowel via onze
nieuwsbrieven als via Facebook etc.

Bron: PMJDH MAGAZINE (zomer 2021) (wordpress.com)